Szybsza amortyzacja pojazdów ciężarowych. W jakich przypadkach możliwa?

Degresywna metoda amortyzacji zakłada, że zużycie środka trwałego i zmniejszenie jego wartości następuje szybciej na początku okresu jego używania. Zastosowanie tej metody pozwala więc na szybsze zamortyzowanie składnika majątku firmy niż w przypadku zasad liniowych. Z możliwości stosowania metody degresywnej wyłączone są jednak samochody osobowe, ale można z niej skorzystać w odniesieniu do samochodów ciężarowych. Nie chodzi jednak o wszystkie pojazdy ciężarowe, które posiadają taki status na potrzeby homologacji i dowodu rejestracyjnego, ale pojazdy spełniające definicję zawartą w ustawie o CIT.

Zgodnie z art. 16k ust. 1 ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem ust. 2, o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody określonej w art. 16i ust. 1, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16i.

W praktyce oznacza to, że w przypadku zastosowania metody degresywnej dla pojazdu (ale tylko innego niż osobowy w rozumieniu ustawy o CIT) o wartości 100 tys. zł, w pierwszym roku podatnik będzie mógł zamortyzować kwotę 40 tys. zł, w kolejnym 24 tys. zł, w trzecim roku 20 tys. zł, a w czwartym – 16 tys. zł.

Pojazd ciężarowy, czyli jaki?

Należy jednocześnie wskazać, że zgodnie z art. 16i ustawy o CIT z możliwości stosowania metody degresywnej wyłączone są samochody osobowe. Nadal można jednak tę metodę stosować w odniesieniu do samochodów ciężarowych. Nie chodzi jednak o samochody osobowe lub ciężarowe, które posiadają taki status na potrzeby homologacji i dowodu rejestracyjnego, a pojazdy, które spełniają warunki określone w ustawie o CIT. Zgodnie z art. 4a pkt 9a ustawy definicja samochodów osobowych jest zbieżna z tą, stosowaną na gruncie ustawy o VAT. Zakłada ona, że samochód osobowy to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o DMC do 3,5t, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

Oznacza to, że nawet samochód ciężarowy, który w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym został zarejestrowany jako ciężarowy, może być samochodem osobowym w rozumieniu ustawy o CIT, jeśli jego DMC nie przekracza 3,5t.

Z CIT-owskiej definicji samochodu osobowego wyłączono te same pojazdy, które wyłączone są z definicji samochodów osobowych na gruncie VAT, tj.:

pojazdy samochodowe mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą (wielozadaniowy, van, z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków, tj. pick-up),
pojazdy samochodowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
pojazdy specjalne, jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym, i jeżeli spełnione są również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń: agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparko-spycharka, ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, żuraw samochodowy,
pojazdy samochodowe określone w przepisach wydanych na podstawie art. 86a ust. 16 ustawy o VAT.

Jako pojazdy ciężarowe na gruncie ustawy o CIT mogą być kwalifikowane samochody ciężarowe o DMC do 3,5 t, zarejestrowane jako ciężarowe, ale wyposażone wyłącznie w jeden rząd siedzeń. Dla takich pojazdów dostępna jest degresywna metoda amortyzacji, przy czym konieczne będzie podjęcie dodatkowych działań w celu potwierdzenia ich statusu.

Dodatkowo, zgodnie z art. 4c ustawy o CIT, spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w:

art. 4a pkt 9a lit. a i b – stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań;
art. 4a pkt 9a lit. c – stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Bazując na przepisach, należy więc wskazać, że pojazdy ciężarowe o DMC do 3,5 t, zarejestrowane jako ciężarowe, ale wyposażone w dwa rzędy siedzeń, są na gruncie CIT kwalifikowane jako samochody osobowe. W odniesieniu do takich aut zastosowanie degresywnej metody amortyzacji nie jest możliwe i konieczne jest stosowanie metody liniowej.

Kwalifikowane jako pojazdy ciężarowe na gruncie ustawy o CIT mogą być natomiast samochody ciężarowe o DMC do 3,5 t, zarejestrowane jako ciężarowe, ale wyposażone wyłącznie w jeden rząd siedzeń. Degresywna metoda amortyzacji jest dostępna dla takich pojazdów, przy czym konieczne będzie podjęcie dodatkowych działań w celu potwierdzenia ich statusu. Chodzi o przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego i uzyskanie potwierdzenia wymaganych warunków przez ten pojazd (VAT-1 / VAT-2), a także pozyskanie – w oparciu o uzyskane zaświadczenie – odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.

Co należy zrobić?

Firma leasingowa powinna każdorazowo weryfikować pojazdy wprowadzane do ewidencji. W pierwszej kolejności należy przeanalizować je pod kątem dopuszczalnej masy całkowitej, a także liczby rzędów siedzeń. W drugim kroku konieczne może być uzupełnienie dokumentacji o zaświadczenia ze stacji kontroli pojazdów i uzyskanie adnotacji w dowodzie rejestracyjnym. Co ważne, analogiczne zaświadczenia wymagane są również dla potrzeb pełnego odliczenia VAT (bez prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu), co jest istotne z perspektywy korzystającego, więc nie jest wykluczone, że korzystający sam przeprowadzi dodatkowe badanie techniczne i zadba o pozyskanie stosownych zaświadczeń, których kopie udostępni finansującemu.

Brak spełnienia któregokolwiek z warunków (liczba rzędów siedzeń, dodatkowa dokumentacja) uniemożliwia zastosowanie degresywnej metody amortyzacji. O ile brak dokumentacji możliwy jest do uzupełnienia, to w przypadku pojazdów, które są wyposażone w dwa rzędy siedzeń, jest ona automatycznie wyłączona.

Autor: Marta Szafarowska, doradca podatkowy