Preferencje warunki finansowania we współpracy z importerem – kiedy rabat pośredni?
Rabatu pośredniego udzielonego bezpośrednio przez dystrybutora pojazdów na rzecz spółki leasingowej (z pominięciem dealerów, od których nabyła ona określone pojazdy), nie wlicza się do podstawy opodatkowania podatkiem VAT dostawy każdego z tych pojazdów, a powinno zostać udokumentowane notą księgową. Takie dofinansowanie powinno zostać zakwalifikowane jako tzw. rabat pośredni – to wnioski wynikające z niedawnego wyroku WSA w Warszawie, wydanego w następstwie wniosku o wydanie interpretacji złożonego przez firmę z branży leasingowej.
W stanie faktycznym poddanym do oceny Dyrektorowi KIS finansujący wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej współpracuje z podmiotami zewnętrznymi, a przede wszystkim autoryzowanymi dealerami samochodów. Chcąc poszerzyć profil działalności podatnik zamierzał zawrzeć umowę o współpracy z importerem pojazdów na rynek polski, dokonującego ich sprzedaży do autoryzowanych dealerów, którzy następnie dokonują ich dalszej odprzedaży.
Założenia współpracy z importerem
W ramach współpracy z importerem spółka zamierzała oferować finansowanie w formie leasingu lub najmu pojazdów z oferty importera, na preferencyjnych warunkach. Różnicę między standardowymi warunkami finansowania (standardowym oprocentowaniem) a warunkami promocyjnymi, z których skorzystają klienci spółki, zgodnie z umową miał pokrywać importer. Kwota dofinansowania otrzymanego przez spółkę miała tym samym umożliwić jej oferowanie usługi leasingu, najmu (lub innej umowy o podobnym charakterze), w okresie obowiązywania promocji, na korzystniejszych niż standardowe warunkach finansowania, a co za tym idzie, przyczynić się do zainteresowania ofertą firmy leasingowej i ostatecznie wpłynąć także na zwiększenie wolumenu sprzedaży pojazdów przez importera. Co istotne, w tym modelu transakcji klient nie miałby brać udziału w rozliczaniu VAT kwoty dofinansowania, a jedynie korzystać z obniżonych rat leasingowych oferowanych przez finansującego. Rozliczenie dofinansowania miałoby również następować bez udziału dealera, na rzecz którego importer dokona dostawy samochodów i który to dealer sprzeda pojazd spółce – jako finansującemu lub wynajmującemu.
W złożonym wniosku o interpretację spółka wskazała, że kwoty dofinansowania wypłaconego na jej rzecz przez importera zamierza traktować jako formę rabatu (obniżenia ceny) udzielonego do ceny pojazdu (zidentyfikowanego numerem VIN) uprzednio sprzedanego przez importera na rzecz dealera, a następnie zakupionego przez spółkę (występującej w tej transakcji jako finansujący bądź wynajmujący) od tego dealera, a więc powinna zostać ujęta w podstawie opodatkowania dostawy każdego z pojazdów objętych dofinansowaniem.
Jednocześnie spółka zajęła stanowisko, zgodnie z którym dofinansowanie otrzymane od importera powinno zostać potraktowane jako wynagrodzenie uzyskane z tytułu umowy leasingu, najmu (lub innej umowy o podobnym charakterze) od importera i należy je ująć w wynagrodzeniu z tytułu leasingu lub najmu należnym spółce od korzystających lub najemców. Jak wskazał wnioskodawca, dofinansowanie otrzymane od importera powinno zostać udokumentowane notą księgową (obciążeniową) wystawioną przez spółkę na rzecz importera, zawierającą wartość brutto kwoty otrzymanego dofinansowania. Jednocześnie wystawienie wskazanej powyżej noty księgowej, zdaniem spółki, nie wywoła skutku w postaci obowiązku obniżenia podatku naliczonego VAT wykazanego uprzednio z tytułu nabycia pojazdów objętych dofinansowaniem od dealera.
Organy i sądy zgodnie kwalifikują dopłaty uzyskiwane od podmiotów trzecich przez ostatecznych nabywców towarów jako tzw. rabaty pośrednie, niepodlegające wprost opodatkowaniu podatkiem VAT, podkreślając, że pomiędzy podmiotem wypłacającym dofinansowanie a jego beneficjentem nie dochodzi do żadnych dostaw towarów czy też świadczenia usług.
Organ i Sąd wskazują na rabat pośredni
Z taką kwalifikacją dofinansowania otrzymanego przez spółkę od importera nie zgodził się Dyrektor KIS, który w interpretacji z 20 marca 2024 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.709.2023.1.KS) uznał, że dofinansowanie uzyskane przez spółkę od importera stanowi zwrot części ceny zakupionego towaru (pojazdu), a który spółka ostatecznie nabywa od dealera po obniżonej cenie. Dofinansowanie udzielone importerowi przez spółkę to zdaniem organu rabat pośredni, który nie będzie stanowić dopłaty do ceny usług świadczonych przez spółkę – nie stanowi on wynagrodzenia z tytułu leasingu lub najmu należnego spółce od jej klientów i nie będzie elementem podstawy opodatkowania VAT. Konsekwencją powyższej kwalifikacji dofinansowania dopłaty jako rabatu pośredniego jest, zdaniem Dyrektora KIS, brak powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu jej otrzymania po stronie firmy leasingowej. Organ podatkowy potwierdził również możliwość dokumentowania opisywanej dopłaty notą księgową wystawioną przez spółkę na rzecz importera na kwotę brutto (tzw. „nota z VAT”), uznając jednocześnie, że po stronie spółki powstanie obowiązek proporcjonalnego obniżenia kwoty podatku naliczonego wykazanego uprzednio z tytułu dostawy pojazdów objętych dofinansowaniem nabytych przez nią od dealerów.
Nie zgadzając się z uzyskaną interpretacją indywidualną, spółka wniosła skargę do WSA w Warszawie, który jednakże w wyroku z 11 września 2024 r. (sygn. III SA/Wa 1254/24) uznał ją za bezzasadną i orzekł o jej oddaleniu, utrzymując w mocy interpretację Dyrektora KIS. W uzasadnieniu ustnym do omawianego orzeczenia Sąd podkreślił przede wszystkim to, że w poddanym ocenie Dyrektora KIS stanie faktycznym, nie mamy do czynienia z żadnymi usługami między spółką (leasingodawcą) a importerem. Ponadto, nie ma podstaw do tego, żeby mówić o zwiększeniu podstawy opodatkowania u spółki. Jak wskazał WSA w Warszawie, tak jak to wynika z istoty rabatu pośredniego, w takiej sytuacji podstawę opodatkowania powinien natomiast obniżyć importer, a spółka – w związku z tym, że cena, którą pierwotnie zapłaciła za te samochody uległa obniżeniu – będzie zobowiązana do obniżenia podatku naliczonego, który pierwotnie odliczyła przy nabyciu tych samochodów.
Ugruntowane podejście do dofinansowań
Powszechną praktyką stosowaną przez firmy leasingowe jest zawieranie umów z podmiotami, które odpowiadają za dystrybucję w Polsce określonych grup przedmiotów, najczęściej samochodów lub maszyn. Chcąc zwiększyć sprzedaż oferowanych przez siebie towarów są one gotowe do udzielania dofinansowania umów leasingu zawieranych na produkty z ich oferty, co najczęściej ma wpływ nie tylko na wysokość rat, ale też wartość wykupu przedmiotu leasingu po upływie podstawowego okresu umowy. Jednak z uwagi na to, że dystrybutor/importer nie jest stroną umowy z finansującym (jest nim np. dealer pojazdów danej marki), dofinansowanie nie może mieć charakteru rabatu bezpośredniego i wprost przełożyć się na fakturę dokumentującą nabycie danej rzeczy przez firmę leasingową. Powszechnym stało się więc określanie tej formy zachęty dla korzystających do finansowania pojazdu lub maszyny/urządzenia w formie leasingu, mianem rabatu pośredniego.
Omawiany wyrok WSA w Warszawie wpisuje się w ugruntowaną linię orzeczniczą sądów administracyjnych i interpretacyjną Dyrektora KIS, które zgodnie kwalifikują dopłaty uzyskiwane od podmiotów trzecich przez ostatecznych nabywców towarów jako tzw. rabaty pośrednie, niepodlegające wprost opodatkowaniu podatkiem VAT. Zarówno organy podatkowe (np. interpretacja Dyrektora KIS z 30 września 2020 r. sygn. 0112-KDIL3.4012.529.2020.2.WB), jak i sądy administracyjne (np. wyrok WSA w Warszawie z 6 czerwca 2024 r., sygn. III SA/WA 724/24) podkreślają, że w przypadku rabatu pośredniego pomiędzy podmiotem wypłacającym dofinansowanie a jego beneficjentem, nie dochodzi do żadnych dostaw towarów czy też świadczenia usług. Skutkiem takiego rabatu nie może być zatem zwiększenie podstawy opodatkowania w podatku VAT po stronie beneficjenta dofinansowania z tytułu świadczonych przez niego usług związanych z przedmiotem objętym dofinansowaniem (tj. leasingu lub najmu) czy też dokonywanej przez niego dostawy takiego przedmiotu (np. dofinansowanie wykupu po zakończeniu umowy leasingu). To podmiot wypłacający dofinansowanie ma obowiązek obniżenia podstawy opodatkowania w podatku VAT od dostawy dokonanej na rzecz podmiotu, który sprzedał przedmiot objęty dofinansowaniem na rzecz jego beneficjenta. Jednakże po stronie nabywcy tego przedmiotu powstanie obowiązek proporcjonalnego obniżenia odliczonego przez siebie podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycie przedmiotu objętego dofinasowaniem.
