Planowane zmiany w zakresie zwolnień od podatku VAT

Nowelizacja ma wprowadzić zwolnienie z VAT dla usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi z siedzibą w innych państwach członkowskich oraz zliberalizować warunki stosowania zwolnienia z VAT dla importu samochodów osobowych i innych pojazdów przeznaczonych do użytku m.in. przez zagraniczny personel dyplomatyczny.

Usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi

Obecnie zwolnieniu z VAT podlegają usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT), czyli utworzonymi zgodnie z polskimi przepisami branżowymi – ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Jeśli pakiet SLIM VAT 3 wejdzie w życie, to od 1 stycznia 2023 r., zwolnieniu z opodatkowania będą podlegać także usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, którymi zarządzanie jest zwolnione od podatku od wartości dodanej w innych państwach członkowskich. Jak wynika z uzasadnienia projektu nowelizacji, chodzi tu o fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich.

Projektowana zmiana ma na celu zapewnienie zgodności polskich przepisów z Dyrektywą VAT, ale wydaje się, że projektowane zwolnienie nie umożliwi realizacji tego celu, bowiem zgodnie z art. 135 ust. 1 lit g Dyrektywy VAT, państwa członkowskie zwalniają od podatku zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie (w wersji angielskiej „(g) the management of special investment funds as defined by Member States”).

Jest to zwolnienie obligatoryjne, co oznacza, że każde państwo członkowskie jest obowiązane wprowadzić je do krajowego porządku prawnego bez modyfikacji. Projekt nowelizacji uzależnia natomiast stosowanie zwolnienia z VAT nie od tego, czy dane państwo członkowskie uznaje fundusz za specjalny fundusz inwestycyjny, ale od tego, czy zarządzanie specjalnym funduszem inwestycyjnym podlega zwolnieniu od podatku od wartości dodanej w innych państwach członkowskich. Zgodnie z projektem, aby zastosować zwolnienie konieczne będzie sprawdzenie, czy zarządzanie danym funduszem podlega zwolnieniu od podatku od wartości dodanej w innych krajach Unii Europejskiej.

Od 1 stycznia 2023 r. zwolnieniu z opodatkowania będą podlegać usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, którymi zarządzanie jest zwolnione od podatku od wartości dodanej w innych państwach członkowskich. Jak wynika z uzasadnienia projektu nowelizacji, chodzi tu o fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich. Niestety, choć projektowana zmiana ma na celu zapewnienie zgodności polskich przepisów z Dyrektywą VAT, wydaje się, że projektowane zwolnienie nie umożliwi realizacji tego celu.

Zakres polskiego zwolnienia z VAT będzie więc zależny od prawodawstwa podatkowego, a nie branżowego innych państw członkowskich. Tu pojawia się także pytanie praktyczne: czy takie zwolnienie od podatku od wartości dodanej musi być stosowane we wszystkich pozostałych państwach członkowskich, w dowolnym, w kilku, czy tylko w tym państwie członkowskim, wedle regulacji którego dany specjalny fundusz inwestycyjny działa?

A może podatnik będzie mógł dokonać wyboru i powołać się bezpośrednio na przepis Dyrektywy VAT, który nie budzi wątpliwości (patrz wyrok TSUE z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie C‑363/05 JP Morgan Fleming). Wówczas wystarczające byłoby sprawdzenie, czy dany specjalny fundusz inwestycyjny działa na podstawie przepisów branżowych obowiązujących w państwie członkowskim jego siedziby (por. wyrok TSUE z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C‑424/11 Wheels, pkt 16).

Samochody osobowe i inne pojazdy

Obowiązujące przepisy ustawy o VAT zwalniają od podatku od towarów i usług import towarów przeznaczonych m.in. do użytku osobistego osób należących do zagranicznego personelu dyplomatycznego, urzędników konsularnych państw obcych, jak również pozostających z nimi we wspólnocie domowej członków ich rodzin. Zwolnienie stosowane jest na zasadzie wzajemności oraz pod warunkiem nieodstępowania towarów przez okres 3 lat od dnia ich importu osobom innym niż wymienione w przepisach regulujących to zwolnienie (art. 80 ustawy o VAT).

Pakiet SLIM VAT 3 ma wprowadzić złagodzenie warunku nieodstępowania w odniesieniu do samochodów osobowych i innych pojazdów. Od 1 stycznia 2023 r. takie odstąpienie ma nie stanowić już naruszenia warunków zwolnienia, o ile będzie ono uzasadnione ważnym interesem służby, dotyczącym przesiedlenia osoby odstępującej (w celu podjęcia pracy w innym państwie, ale pod warunkiem, że osoba odstępująca przebywała w Polsce nie krócej niż dwa lata). Zgodnie z projektem, analogiczne zmiany zostaną wprowadzone w ustawie z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne w zakresie zwolnienia z cła (art. 41 Prawa celnego).

W zakresie importu samochodów osobowych warto pamiętać, że czynność ta stanowi także przedmiot opodatkowania akcyzą. Przepisy rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2021 r. Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego przewidują również zwolnienie od akcyzy importu samochodów osobowych m.in. przez obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne, członków ich personelu (§ 28 rozporządzenia). Konstrukcja tego zwolnienia jest nieco inna, jednak co do zasady powinna pokrywać się ze zwolnieniem z VAT i cła. Warunkiem stosowania tego zwolnienia również jest nieodstępowanie samochodu osobowego (ale rozumiane jako sprzedaż, najem lub oddanie do korzystania na podstawie innej umowy o podobnym charakterze) przez okres 3 lat od dokonania importu innym osobom niż wymienione w przepisach regulujących zwolnienie od akcyzy.

Na chwilę obecną projekt rozporządzenia zmieniającego, które miałoby wprowadzić złagodzenie 3-letniego warunku nieodstępowania na gruncie podatku akcyzowego, nie jest jednak dostępny.

Autor: Joanna Pęczek-Czerwińska, doradca podatkowy

Dodatkowe materiały: