Leasing przedsiębiorstwa lub jego części. Nowe, drastyczne podejście Szefa KAS
Najnowsze stanowisko Szefa KAS ogranicza możliwość stosowania umów leasingu do transakcji dotyczących przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. To problem przede wszystkim dla podatników, którzy prowadzą działalność o charakterze produkcyjnym w ramach grupy kapitałowej. Wcześniej to, że tego typu umowy w rozumieniu regulacji podatkowych stanowią umowę leasingu finansowego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, potwierdzał Dyrektor KIS, m.in. w interpretacji z 26 listopada 2020 r.
Była to jedna z pierwszych interpretacji wydanych przez Dyrektora KIS, której przedmiotem była klasyfikacja na gruncie przepisów prawa podatkowego umowy oddania przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. W interpretacji z 26 listopada 2020 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.252.2020.3.AG) organ potwierdził, że tego typu umowa w rozumieniu regulacji podatkowych będzie stanowić umowę leasingu finansowego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Kto korzystał?
Umowy o wskazanym charakterze zawierane były głównie przez tych podatników, którzy zamierzali wyodrębnić pewien zakres prowadzonej przez siebie działalności, przede wszystkim w ramach grupy kapitałowej prowadzącej działalność o charakterze produkcyjnym. Leasing finansowy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części proponowany był jako alternatywa dla ich sprzedaży, ponieważ nie wiązał się z koniecznością uzyskania finansowania zewnętrznego (np. pożyczki czy kredytu). Dodatkowo pozwalał na ustalenie wartości początkowej środków trwałych na poziomie rynkowym, a dodatkowo, w przeciwieństwie do klasycznych przekształceń, umożliwiał korzystającemu niekontynuowanie amortyzacji według zasad i wartości stosowanych przez poprzednika. Między innymi z uwagi na powyższe korzyści omawiane rozwiązanie cieszyło się pewną popularnością wśród podatników, a część z nich uzyskała przed jego wdrożeniem korzystne dla siebie interpretacje indywidualne, analogiczne do powołanej powyżej interpretacji z 26 listopada 2020 r.
Podatnikom, którzy zdecydowali się zawrzeć umowy leasingu finansowego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, pozostaje albo próba zmiany negatywnej interpretacji w toku postępowania sądowoadministracyjnego, albo ograniczenie stosowania regulacji leasingowych do środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych i korzystania oraz pobierania pożytków z pozostałych składników np. na podstawie umowy dzierżawy.
Co mówi ustawa o CIT?
Szef KAS powrócił jednak do zagadnienia dopuszczalności leasingowania przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Pismem z 9 sierpnia 2024 r. (sygn. DOP4.8221.19.2024) zmienił stanowisko przyjęte przed laty przez Dyrektora KIS. Szef KAS odwołał się do definicji legalnej umowy leasingu zawartej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT, zgodnie z którą na potrzeby podatku CIT pod tym pojęciem rozumie się umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów. Natomiast zarówno przedsiębiorstwo, jak i jego zorganizowane części, jak wskazał Szef KAS, „stanowią pewne struktury organizacyjne obejmujące składniki materialne i niematerialne służące prowadzeniu działalności gospodarczej i charakteryzujące się określonym stopniem zorganizowania” i może obejmować również te składniki, które nie podlegają amortyzacji (np. pracownicy). W konsekwencji Szef KAS uznał, że zawarcie umowy, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, może zostać uznane na potrzeby podatkowe najwyżej za leasing poszczególnych składników majątkowych – środków trwałych podlegających amortyzacji lub wartości niematerialnych i prawnych (tj. tych, które zostały wskazane w treści art. 17a pkt 1 ustawy o CIT).
Jakie konsekwencje?
Przedstawiona powyżej zmiana interpretacji indywidualnej przez Szefa KAS pociągnie za sobą zmianę innych interpretacji dotyczących omawianego zagadnienia i postawi w trudnej sytuacji tych podatników, którzy zdecydowali się zawrzeć umowy leasingu finansowego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Pozostanie im zatem albo próba zmiany negatywnej interpretacji w toku postępowania sądowoadministracyjnego, albo ograniczenie stosowania regulacji leasingowych do środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych i korzystania oraz pobierania pożytków z pozostałych składników np. na podstawie umowy dzierżawy. Należy się jednak liczyć z tym, że takie rozwiązanie nie rozwiąże jednak żadnego z problemów, zwłaszcza po zakończeniu umów leasingu i możliwości przeniesienia własności przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części po cenie niższej niż rynkowa. Takie uprawnienie co do zasady zarezerwowane jest bowiem wyłącznie dla umów leasingu.
