Jaka stawka ryczałtu w przypadku odstępnego z tytułu cesji leasingu?

Jaka stawka ryczałtu w przypadku odstępnego z tytułu cesji leasingu?

Cesja umowy leasingu jest zabiegiem często stosowanym w obrocie gospodarczym. W jej wyniku dotychczasowy korzystający (cedent) uzyskuje często kwotę odstępnego od podatnika wstępującego do umowy leasingu (cesjonariusza). Jeśli pierwotny korzystający stosował opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, problemem może być ustalenie właściwej stawki ryczałtu dla uzyskanego odstępnego. Organy stoją zaś na stanowisku, którego zastosowanie prowadzi do sytuacji, w której wynagrodzenie uzyskane w związku z cesją może być opodatkowane według różnych stawek.

Biorąc pod uwagę fakt, że kwoty towarzyszące cesjom nie są marginalne, kwestia ich opodatkowania ma duże znaczenie dla podatników – w szczególności po stronie podmiotów, które uzyskują przychód z tytułu odstępnego.

Organy podatkowe jednoznacznie stają na stanowisku, że przychód osiągnięty z tytułu cesji leasingu (odstępnego) stanowi przychód z działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę. W przypadku przedsiębiorców stosujących zasady ogólne lub podatek liniowy sposób opodatkowania uzyskanego z tego tytułu przychodu nie budzi wątpliwości, ponieważ zastosowanie ma jednakowa stawka podatku niezależnie od rodzaju świadczonych usług. Problem pojawia się natomiast w przypadku podatników stosujących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, ponieważ właściwa stawka ryczałtu uzależniona jest od rodzaju usług wykonywanych przez przedsiębiorcę.

Koncepcja pozostałej działalności usługowej

Właściwą stawkę ryczałtu ustala się w oparciu o kod PKWiU wykonywanej działalności. Będąc przy PKWiU, warto wskazać, że klasyfikacja ta jest nieco przestarzała i w wielu przypadkach nie odpowiada realiom obowiązującym obecnie na rynku, co skutkuje tym, że ustalenie właściwej stawki ryczałtu bywa problematyczne. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku przychodu uzyskanego z tytułu dokonanej cesji leasingu, a więc odstępnego, ponieważ ustawa o ryczałcie nie precyzuje właściwej stawki dla tego typu świadczenia.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy o ryczałcie do przychodów z działalności usługowej należy stosować stawkę ryczałtu w wysokości 8,5%. W praktyce przepis ten stosuje się w sytuacji, gdy przypisanie świadczeń wykonywanych przez podatnika do jednej ze stawek wymienionych w ustawie nie jest możliwe. Wydaje się, że koncepcja opodatkowania odstępnego według stawki w wysokości 8,5% jest najbardziej adekwatna z uwagi na brak określenia stawki ryczałtu dla tego typu transakcji.

Fiskus jest innego zdania 

Takiej wykładni nie podzielają natomiast organy skarbowe. W wydawanych interpretacjach indywidualnych stają one na stanowisku, że przychód uzyskany z tytułu cesji umowy leasingu należy opodatkować według obowiązującej stawki ryczałtu dla prowadzonej działalności, w której przedmiot leasingu jest wykorzystywany. Co ciekawe, w niektórych przypadkach wiąże się to z mniejszym obciążeniem podatkowym dla dokonującego cesji niż w przypadku skorzystania z ogólnej stawki usługowej w wysokości 8,5%.

Podejście prezentowane przez organy podatkowe prowadzi do sytuacji, w której ta sama usługa (tj. cesja umowy leasingu) podlega opodatkowaniu według różnych stawek ryczałtu. Kolejna wątpliwość, wynikająca z takiej wykładni przepisów, pojawia się w przypadku podatników, którzy stosują różne stawki ryczałtu.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 16 września 2022 r. (nr 0115-KDIT1.4011.442.2022.1.MR) podatnik prowadzący działalność w zakresie usług remontowo–budowlanych stał na stanowisku, że przychód uzyskany z tytułu cesji umowy leasingu powinien zostać opodatkowany według wynoszącej 3% stawki ryczałtu – właściwej dla odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku, które są wykorzystywane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Organ nie zgodził się jednak z podatnikiem, wskazując, że skoro prowadzi on działalność w zakresie usług remontowo-budowlanych i na potrzeby tej działalności wykorzystywał leasingowany samochód, co do zasady znajdzie zastosowanie stawka 5,5% (właściwa m.in. dla działalności związanej z robotami budowlanymi).

Na analogicznym stanowisku stanął organ w interpretacji indywidualnej z 12 października 2022 r. (nr 0112-KDIL2-2.4011.688.2022.1.IM). Dyrektor KIS stwierdził w niej, że przychód uzyskany z tytułu cesji umowy leasingu należy opodatkować zgodnie ze stawką obowiązującą dla prowadzonej działalności, w której przedmiot leasingu był wykorzystywany.

Jakie konsekwencje?

O ile dla podatników, którzy prowadzą działalność handlową, usług związanych z produkcją zwierzęcą, usługową czy gastronomiczną, stanowisko fiskusa może być bardzo lub dosyć korzystne (stawki ryczałtu wynoszą tam maksymalnie 8,5%), to w zdecydowanie gorszym położeniu znajdują się podatnicy, którzy świadczą usługi w zakresie opieki zdrowotnej, architektoniczne, reklamowe, fotograficzne czy księgowe, gdzie co do zasady obowiązuje stawka 15%.

Podsumowując podejście prezentowane przez organy podatkowe, należy zauważyć, że prowadzi ono do sytuacji, w której ta sama usługa (tj. cesja umowy leasingu) podlega opodatkowaniu według różnych stawek ryczałtu. To jednak niejedyny problem wynikający z takiej wykładni przepisów. Kolejna wątpliwość pojawia się w przypadku podatników, którzy stosują różne stawki ryczałtu. Wydaje się, że w takim przypadku przedsiębiorcy powinni rozliczyć cesję leasingu proporcjonalnie, a więc w oparciu o to, jaką część odstępnego należy przypisać do jednego rodzaju działalności, a jaką do pozostałych. Tu jednak pojawia się kolejny problem, ponieważ ani przepisy, ani organy podatkowe nie odnoszą się do tego, w jaki sposób taką proporcję należałoby obliczyć. Ten problem również uwypukla fakt, że koncepcja organów podatkowych nie jest trafna.

Michał Półtorak

Autor: Michał Półtorak, doradca podatkowy