Grupa VAT – o czym warto pamiętać?
Już za niespełna 3 miesiące przedsiębiorcy będą mogli tworzyć grupy VAT. Niezbędne do tego będzie wypełnienie formularza służącego zgłoszeniu rejestracyjnemu, którego projekt został już opublikowany. Podatnicy zainteresowani rozpoczęciem wspólnego rozliczania się z fiskusem powinni być świadomi jednak nie tylko korzyści płynących z utworzenia grupy VAT – jak brak opodatkowania wewnątrzgrupowych dostaw towarów i wewnątrzgrupowego świadczenia usług – ale też nowych obowiązków i potencjalnych zagrożeń, z którymi wiąże się funkcjonowanie w grupie.
Polski Ład wprowadził do polskiego porządku prawnego instytucję nowego podatnika w podatku VAT – grupę VAT. Możliwość stosowania tej nowej instytucji przez przedsiębiorców będzie możliwa od 1 lipca 2022 r. Aktualnie Ministerstwo Finansów pracuje nad stosownym formularzem rejestracyjnym. Jego projekt dostępny jest na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
Jakie wymagania?
Grupa VAT jest instytucją dobrowolną, przeznaczoną dla podmiotów, które są powiązane – jednocześnie – finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.
Podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z nich posiada bezpośrednio ponad 50%:
- udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub
- praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających lub
- prawa do udziału w zysku,
każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.
Powiązanie ekonomiczne pomiędzy członkami grupy występuje jeśli przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub jeśli rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, ewentualnie w sytuacji gdy członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.
Powiązanie organizacyjne oznacza z kolei, że członkowie grupy VAT prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem albo organizują swoje działania całkowicie (lub częściowo) w porozumieniu.
Powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne muszą istnieć pomiędzy członkami grupy VAT nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika. Nawet chwilowe ustanie choćby jednego rodzaju powiązania będzie równoznaczne z utratą przez grupę statusu podatnika z dniem poprzedzającym naruszenie tego warunku – i to nawet w sytuacji, gdy nie upłynął jeszcze okres, na jaki grupa VAT została powołana przez jej członków.
Nie tylko zalety…
Wśród największych korzyści wynikających ze wspólnego rozliczania się z fiskusem należą przede wszystkim: możliwość zastosowania swego rodzaju kompensaty zobowiązania podatkowego jednych członków grupy z nadwyżką VAT naliczonego wykazywaną przez innych, brak opodatkowania dostaw towarów i świadczenia usług pomiędzy członkami grupy (w tym brak obowiązku fakturowania takich transakcji), a także możliwość wysyłki zbiorczego JPK_VAT dla całej grupy oraz brak konieczności stosowania do transakcji wewnątrzgrupowych mechanizmu podzielonej płatności (MPP).
Przed utworzeniem grupy VAT należy mieć jednak świadomość konsekwencji (nie zawsze pozytywnych) wynikających z faktu zarejestrowania jako jeden podatnik VAT, a także nowych obowiązków podatkowych z tym związanych. Przykładowo: wspomniane powiązania (finansowe, ekonomiczne i organizacyjne) muszą istnieć pomiędzy członkami grupy VAT nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika. Nawet chwilowe ustanie choćby jednego rodzaju powiązania będzie równoznaczne z utratą przez grupę statusu podatnika z dniem poprzedzającym naruszenie tego warunku – i to nawet w sytuacji, gdy nie upłynął jeszcze okres, na jaki grupa VAT została powołana przez jej członków (minimalny okres, na jaki może ona zostać powołana, wynosi 3 lata). Grupa jako taka musi także pozostawać niezmienna, co oznacza, że odejście któregoś z jej członków będzie równoznaczne z zakończeniem funkcjonowania takiej struktury. Nie będzie także możliwości przyjęcia do niej nowego członka.
Członkowie grupy VAT powinni mieć także świadomość, że każdy z nich ponosi odpowiedzialność solidarną za jej zobowiązania z tytułu podatku VAT – i to zarówno w okresie posiadania statusu podatnika przez grupę, jak i po utracie przez nią tego statusu.
Są i nowe obowiązki
Natomiast wśród nowych obowiązków podatkowych można wymienić konieczność stosowania przez każdego członka grupy indywidualnego współczynnika sprzedaży i/lub indywidualnego prewspółczynnika oraz konieczność stosowania współczynnika i/lub prewspółczynnika właściwego dla grupy VAT.
Wspomniany wcześniej brak opodatkowania dostaw towarów i świadczenia usług pomiędzy członkami grupy nie oznacza, że takie czynności nie będą musiały być w jakikolwiek sposób dokumentowane. Członkowie grupy VAT będą musieli prowadzić ewidencję wewnątrzgrupowych dostaw towarów i wewnątrzgrupowego świadczenia usług, która będzie przesyłana na żądanie organów podatkowych w terminie 7 dni.
Członków grupy VAT będzie dotyczyć także obowiązek wprowadzenia wewnętrznych procedury pozwalających na przygotowanie wspólnego rozliczenia podatkowego – pliku JPK_VAT. Oznacza to chociażby konieczność standaryzacji procesów podatkowych i fakturowania, a także wyznaczenia wewnętrznych terminów na comiesięczną „centralizację” rozliczeń.
Autor: Joanna Pęczek-Czerwińska, doradca podatkowy