Ciąg dalszy problemów ze stawką 8,5% w IT. Jest rozstrzygnięcie NSA

Zmiany w kalkulacji obciążeń podatkowo-składkowych obowiązujące od 2022 r. za sprawą tzw. Polskiego Ładu przyczyniły się do wyraźnego wzrostu liczby podatników korzystających z ryczałtowego opodatkowania swoich przychodów. Szczególną popularność ta forma opodatkowania zdobyła w branży IT. Okazało się jednak, że niuanse dotyczące tej działalności powodują problemy z wyborem właściwej stawki ryczałtu u wielu przedsiębiorców.

Przypomnijmy, że ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym przewiduje kilka różnych stawek opodatkowania, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej (definiowanego opisowo, z dodatkowym przyporządkowaniem kodów PKWiU). Właściwa stawka m.in. dla usług związanych z oprogramowaniem to 12%. Jednocześnie jednak, jeżeli podatnik świadczący usługi nie jest w stanie wprost dopasować swojego typu usług do konkretnej stawki wskazanej w ustawie, może skorzystać ze stawki ogólnej, która wynosi 8,5% dla przychodów z tzw. działalności usługowej.

Podłoże problemu

U podłoża wątpliwości wielu przedsiębiorców z branży IT leży zakres definiowania pojęcia „usług związanych z oprogramowaniem”. Przez długi czas podatnicy wychodzili z założenia, że za takowe należy uznawać wyłącznie czynności, który polegają tylko na tworzeniu/modyfikacji kodu źródłowego oprogramowania.

Co więcej, w licznych, wydanych na przestrzeni lat, interpretacjach organy podatkowe potwierdzały taką tezę, akceptując stosowanie niższej, wynoszącej 8,5% stawki ryczałtu w przypadku usług innych stricte niż programistyczne, nawet jeśli w taki czy inny sposób były one związane z oprogramowaniem.

Trudno jednak określić, czy organy faktycznie w taki sposób definiowały usługi związane z oprogramowaniem, czy może ich rozstrzygnięcia bazowały wyłącznie (głównie) na informacji przedstawionej przez podatników w opisie stanów faktycznych zawartych we wnioskach o wydanie interpretacji. Warto bowiem zaznaczyć, że organ związany jest treścią przedstawionego stanu faktycznego. Jeżeli podatnik twierdzi, że jego usługi nie są związane z oprogramowaniem, to organ – co do zasady – powinien przyjąć to jako podstawę swojego rozstrzygnięcia. Gdyby jednak okazało się, że wnioskodawca w rzeczywistości wykonuje usługi związane z oprogramowaniem, taka pozytywna interpretacja indywidualna nie zachowa swojej mocy ochronnej.

Usługi związane z oprogramowaniem to nie tylko programowanie

Do tej pory wiedzy co do określania stawki ryczałtu przez informatyków dostarczały interpretacje Dyrektora KIS i wyroki sądów wojewódzkich. Teraz doczekaliśmy się również rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. II FSK 622/24) w takiej sprawie. I to na gruncie dość obszernego katalogu usług wykonywanych przez podatnika.

NSA, orzekając, że Dyrektor KIS prawidłowo wskazał stawkę 12% jako właściwą, stwierdził ponadto, że okoliczność, że do zakresu obowiązków podatnika nie należy tworzenie oprogramowania komputerowego, nie jest wystarczającą przesłanką do uznania braku związku świadczonych usług z oprogramowaniem.

W treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, opisując przedmiot swoich usług, podatnik wskazał, że zakres świadczonych przez niego usług jest sklasyfikowany według symbolu PKWiU 62.01.12.0. Ponadto zaznaczył, że do zakresu jego obowiązków nie należy tworzenie oprogramowania komputerowego. Wnioskodawca nie deklarował, że jego usługi nie są związane z oprogramowaniem, natomiast podkreślał, że są one związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych (co zresztą znalazło potwierdzenie w otrzymanej przez niego opinii klasyfikacyjnej GUS).

Dyrektor KIS uznał jednak, że opisany katalog usług ma w istocie związek z oprogramowaniem i rozstrzygnął, że właściwa stawka ryczałtu w tej sytuacji to 12%. Podatnik nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem i sprawa znalazła swój finał przed NSA.

Jak wspomniano, zakres usług podatnika obejmował usługi związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów, a także usługi pomocy technicznej w zakresie technologii informatycznych i sprzętu komputerowego. Szczegółowo rozpisano je jako świadczenia obejmujące:

analizowanie działania istniejących systemów komputerowych, infrastruktury i danych klienta,
utrzymanie działania systemów komputerowych lub infrastruktury w chmurze, w szczególności w obszarze konfiguracji, aktualizacji, monitoringu i zarządzania systemami oraz usługami,
manualną weryfikację poprawności wdrożenia komponentów procesów systemów komputerowych,
tworzenie dokumentacji technicznej systemów komputerowych i infrastruktury,
projektowanie procedur sterowania dostępem do danych w sieciach i systemach komputerowych,
konfigurowanie narzędzi IT i przygotowanie użytkowników do pracy z narzędziami IT, w tym migrację danych z innych używanych systemów,
zarządzanie konfiguracją oraz optymalizacja systemów, narzędzi IT i usług w chmurze,
analizę wymagań i specyfikacji procesów automatyzacji dla systemów komputerowych oraz ich komponentów na podstawie dokumentacji i specyfikacji systemów dostarczonych przez usługobiorcę,
modelowanie i projektowanie logiki automatyzacji dla procesów systemów komputerowych, procesów dostarczania zmian do i w systemach komputerowych oraz ich komponentów, procesów weryfikacji poprawności wdrożeń systemów komputerowych oraz ich komponentów, integrację systemów komputerowych połączonych siecią oraz testowania tej integracji,
manualne testowanie/sprawdzenie poprawności wyników integracji systemów oraz automatycznych procesów w systemach komputerowych.

NSA orzekł, że w istocie, są to usługi związane z oprogramowaniem i tym samym Dyrektor KIS prawidłowo rozstrzygnął w interpretacji, wskazując stawkę 12% jako właściwą w tym przypadku.

W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że „przepis art. 12 ust. 1 pkt 2b lit. b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w przypadku PKWiU ex 62.01.1 wskazuje na związek świadczonych usług z oprogramowaniem, nie zawężając tych czynności wyłącznie do kwestii programowania. Okoliczność, że do zakresu obowiązków skarżącego nie należy tworzenie oprogramowania komputerowego, nie jest wystarczającą przesłanką do uznania braku związku świadczonych usług z oprogramowaniem”.

Czy należy obawiać się kontroli?

W ostatnim czasie możemy zaobserwować wzmożone działania organów podatkowych, polegające na wszczynaniu czynności sprawdzających lub kontroli podatkowych, w tym w stosunku do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Choć nie należy z tego powodu wszczynać alarmu, tendencja jest jednak dość jednoznaczna – podejście organów podatkowych i sądów administracyjnych co do swobodnego korzystania ze stawki 8,5% w branży IT zaostrza się. Choć fakt weryfikacji historycznych rozliczeń przez fiskusa nie jest przesądzony, należy zdecydowanie przeanalizować zakres świadczonych usług oraz postanowienia zawartych umów pod kątem aktualnej wykładni przepisów o ryczałcie.

Omawiane zagadnienie nie jest z resztą wyłącznym problemem branży IT. Również w przypadku innych typów biznesów można spotkać się z mocnym (często naginającym rzeczywistość) dążeniem do stosowania stawki 8,5% przewidzianej dla ogólnej działalności usługowej. Często jednak może okazać się, że taka praktyka jest nieprawidłowa, ponieważ zastosowanie u podatnika znajdzie wprost inna ze stawek wymienionych w ustawie o ryczałcie.

Autor: Patryk Chmiel