Zbycie samochodu przed złożeniem wniosku o rejestrację – co na to nowelizacja?

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązują znowelizowane przepisy ustawy prawo o ruchu drogowym. Zmieniły one spojrzenie na kwestię rejestracji pojazdu. W związku z nowelizacją pojawia się wiele pytań, m.in. czy właściciel pojazdu sprowadzonego z zagranicy jest obowiązany złożyć wniosek o rejestrację przed jego zbyciem, jeżeli nastąpi ono jeszcze przed upływem terminu na złożenie wniosku o rejestrację. Przyjrzyjmy się, co na ten temat „mówią” przepisy.

Nowelizacja ustawy prawo o ruchu drogowym, która została wprowadzona ustawą z 7 lipca 2023 r., o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości [Dz. U. z 2023 r. poz. 1394], zmieniła perspektywę, z której należy spojrzeć na kwestię rejestracji pojazdów. Nowelizując przepisy, ustawodawca wprowadził obowiązek składania wniosku o rejestrację, tj. inicjowania procesu rejestracji, zastępując nim dotychczasowy obowiązek dokonania rejestracji w określonym przepisami terminie.

Regulacje obowiązujące przed nowelizacją przepisów przewidywały, że właściciel pojazdu, niebędącego nowym pojazdem, sprowadzonego z Unii Europejskiej był obowiązany zarejestrować go (a więc sfinalizować proces rejestracji) w Polsce w terminie 30 dni od daty jego sprowadzenia. Po ubiegłorocznej nowelizacji na właścicielach pojazdów (szerszej grupie podmiotów niż dotychczas – nie chodzi bowiem jedynie o właścicieli samochodów używanych sprowadzanych z zagranicy) spoczywa obowiązek nie zarejestrowania pojazdu, a złożenia wniosku o rejestrację (zatem obowiązek zainicjowania procesu, na którego przebieg, czy też finalizację nie mają oni do końca wpływu).

Zatem jakie zasady wprowadza nowelizacja?

Zasadą ogólną jest, że właściciel pojazdu ma obowiązek złożyć wniosek o rejestrację w terminie 30 dni od dnia (i tu przepis art. 73aa ust. 1 ustawy prawo o ruchu drogowym przewiduje trzy sytuacje):

nabycia pojazdu w Polsce (art. 73aa ust. 1 pkt 1);
dopuszczenia do obrotu przez organ Krajowej Administracji Skarbowej pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa spoza Unii Europejskiej (art. 73aa ust. 1 pkt 2);
sprowadzenia pojazdu do Polski z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (art. 73aa ust. 1 pkt 3).

Dalsze przepisy przewidują wyjątki od tej zasady. Jednym z nich, wynikającym z art. 73aa ust. 3 ustawy prawo o ruchu drogowym, jest wydłużenie terminu na złożenie wniosku o rejestrację z 30 do 90 dni, w sytuacji gdy właścicielem pojazdu jest przedsiębiorca prowadzący w Polsce działalność gospodarczą w zakresie obrotu pojazdami. Dłuższy termin na złożenie wniosku o rejestrację znajdzie zatem zastosowanie m.in. w przypadku dealerów czy też firm leasingowych.

Wniosek o rejestrację a zbycie pojazdu w terminie do złożenia wniosku

Należy sobie zadać pytanie, czy w każdym przypadku właściciel pojazdu ma obowiązek złożyć wniosek o rejestrację. Co w sytuacji, gdy właściciel samochodu sprzeda go tuż po zakupie, co może być częste w przypadku dealerów, ale też podmiotów, które korzystały z pojazdu finansowanego poprzez leasing i zamierzają sprzedać go wkrótce po wykupie? Czy w takim przypadkach nowe regulacje przewidują możliwość odstąpienia od złożenia wniosku o rejestrację?

Jeśli samochód został nabyty w Polsce, to właściciel może dokonać jego zbycia przed upływem terminu do złożenia wniosku o rejestrację, tj. przed upływem terminu 30 lub 90 dni (w zależności od tego, jaki termin mu przysługuje). Inaczej jest w przypadku aut sprowadzanych z zagranicy. Na właścicielu takiego pojazdu ciąży obowiązek złożenia wniosku o rejestrację, nawet jeżeli tuż po zakupie samochodu z UE / spoza UE planuje dokonać jego sprzedaży.

Samochody nabyte w Polsce – zbycie przed złożeniem wniosku o rejestrację

Tak, nowelizacja, a dokładnie art. 73aa ust. 7 ustawy prawo o ruchu drogowym, przewiduje taką możliwość w odniesieniu do pojazdu, który został nabyty w Polsce, a właściciel dokona jego zbycia przed upływem terminu do złożenia wniosku o rejestrację, tj. przed upływem terminu 30 lub 90 dni (w zależności od tego, jaki termin mu przysługuje). Jak stanowi wspominany art. 73aa ust. 7 ustawy prawo o ruchu drogowym „Przepisu (art. 73aa – przyp. autora) ust. 1 pkt 1 nie stosuje się w przypadku, gdy właściciel pojazdu nabytego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokona zbycia tego pojazdu przed upływem terminów, o których mowa w ust. 1 albo 3.”

Samochody spoza Polski a obowiązek złożenia wniosku o rejestrację

A w jaki sposób nowe regulacje odnoszą się do samochodów sprowadzonych spoza granic Polski? Czy w tym przypadku właściciel pojazdu nabytego z kraju UE (czy też spoza Unii) nie będzie obowiązany do złożenia wniosku o rejestrację, jeżeli dokona zbycia w terminie 30 lub 90 dni? Niestety nie. W odniesieniu do aut sprowadzanych z zagranicy nowelizacja nie przewiduje takiej możliwości, w związku z czym na właścicielu ciąży obowiązek złożenia wniosku o rejestrację, nawet jeżeli tuż po zakupie samochodu z UE / spoza UE planuje dokonać jego sprzedaży.

Należy jednak podkreślić, iż samo uchybienie powyższemu obowiązkowi nie uniemożliwia zbycia pojazdu. Sprzedając go, właściciel nie wypełni jednak istniejącego obowiązku złożenia wniosku o rejestrację pojazdu (wniosek może złożyć wyłącznie właściciel, a zbywając samochód przestajemy nim być). Uchybienie terminowi (30- bądź 90-dniowemu) lub zbycie pojazdu sprowadzonego z zagranicy przed złożeniem wniosku o rejestrację naraża właściciela takiego pojazdu na sankcje.

Niezłożenie wniosku o rejestrację samochodu (nabytego na terytorium Polski, a także sprowadzonego z lub spoza Unii) w terminie 30 dni, a także nieuzupełnienie braków mimo wezwania zagrożone jest karą w wysokości 500 zł. Dwukrotnie wyższa sankcja może zostać nałożona w sytuacji, gdy wniosek o rejestrację nie zostanie złożony w terminie 180 dni od dnia nabycia pojazdu na terytorium Polski, jego dopuszczenia do obrotu (w przypadku importu spoza UE), sprowadzenia z innego kraju Unii lub nabycia w drodze spadku. Surowszymi sankcjami są zagrożeni przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie obrotu pojazdami. Kara w wysokości 1000 zł będzie przewidziana dla przypadków niedopełnienia 90-dniowego terminu na złożenie wniosku o rejestrację samochodu, zaś jego niezłożenie w ciągu 180 dni wiąże się z karą w wysokości 2000 zł.

Autor: Weronika Grzęda, adwokat