Zmiany w składce zdrowotnej przedsiębiorców na rok 2026
Na początku kwietnia Sejm przyjął projekt ustawy dążącej w swych założeniach do obniżenia składki zdrowotnej od 2026 r. Wbrew pierwotnym zapowiedziom, nie należy spodziewać się jednak powrotu do zasad sprzed zmian wprowadzonych tzw. Polskim Ładem. Choć dla dużego grona przedsiębiorców nowelizacja przepisów będzie oznaczać obniżenie wysokości składki zdrowotnej, korzyści nie będą aż tak znaczące z uwagi na wprowadzane równolegle zmiany o niekorzystnym charakterze.
Zasady obliczania składki w 2025 roku
Obecnie wysokość miesięcznej składki zdrowotnej przedsiębiorcy ustalana jest w sposób uzależniony od wybranej formy opodatkowania PIT:
1) skala podatkowa – 9% dochodu;
2) podatek liniowy – 4,9% dochodu;
3) zryczałtowany podatek od przychodów – trzy stałe stawki, których wysokość uzależniona jest od wysokości rocznego przychodu:
- do 60 tys. zł – 461,66 zł;
- do 300 tys. zł – 769,43 zł;
- powyżej 300 tys. zł – 1 384,97 zł.
Jednocześnie, przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym mają prawo odliczyć od dochodu (lub zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu) wartość zapłaconej składki – maksymalnie do wysokości 12 900 zł rocznie. Podatnicy, którzy wybrali ryczałt jako formę opodatkowania, mają prawo odliczenia od przychodu 50% zapłaconej w ciągu roku składki zdrowotnej – bez limitów kwotowych. Natomiast przedsiębiorcy na skali podatkowej nie mają obecnie podobnych uprawnień, podczas gdy niewątpliwie prawo do odliczenia części zapłaconych składek stanowi istotne złagodzenie ciężaru jej opłacania.
Jeżeli przepisy w tym kształcie wejdą w życie, większość przedsiębiorców odczuje zmniejszenie obciążeń związanych z wpłatami z tytułu składki zdrowotnej, choć korzyści zostaną ograniczone ze względu na likwidację odliczeń płaconych składek. Stratni na planowanych zmianach będą prawdopodobnie jedynie najlepiej zarabiający przedsiębiorcy, którzy rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Zmiany na rok 2026 (i lata kolejne?)
Od 2026 r. ustawodawca planuje w pewien sposób ujednolicić wysokość składki pomiędzy różnymi formami opodatkowania, natomiast wciąż zachowane zostaną istotne odmienności.
1) Skala podatkowa i podatek liniowy
Bazowo składka zdrowotna wyniesie 9% liczone od podstawy wynoszącej 75% minimalnego wynagrodzenia. Po przekroczeniu limitu dochodu równego 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, podatnicy zapłacą dodatkowo 4,9% od nadwyżki.
2) Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorcy na ryczałcie także zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. Jednakże po przekroczeniu progu przychodów wynoszącego 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, od nadwyżki zapłacą dodatkowo 3,5%.
Likwidacja odliczeń
Projekt zmian przewiduje jednocześnie, że przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym nie będą mogli już odliczać od dochodu (lub zaliczać do kosztów) zapłaconej składki zdrowotnej, zaś ryczałtowcy nie odliczą już składki od przychodu.
Kto zyska, a kto straci na zmianach?
Jeżeli przepisy w tym kształcie wejdą w życie, niewątpliwie znakomita większość przedsiębiorców odczuje zmniejszenie obciążeń związanych z wpłatami z tytułu składki zdrowotnej.
Jednakże całkowita korzyść zostanie skutecznie obniżona ze względu na wspomnianą likwidację odliczeń płaconych składek.
Według aktualnych szacunków, stratni na planowanych zmianach będą najlepiej zarabiający przedsiębiorcy, którzy rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Co z wyborem formy opodatkowania?
Choć kierunek zmian jest dobry, to w projektowanej nowelizacji brakuje zmian, które wpłynęłyby na faktyczne uproszczenie w rozliczeniu składki zdrowotnej. Tymczasem wszystko wskazuje na to, że przedsiębiorcy – a w ich imieniu księgowi – wciąż będą musieli poświęcać znaczną ilość czasu na obowiązki związane z obliczaniem i deklarowaniem wysokości składki zdrowotnej.
Należy mieć również na względzie, że planowana nowelizacja może mieć wpływ na decyzje o wyborze właściwej formy opodatkowania na 2026 rok. Na przełomie 2025 i 2026 roku, gdy znany będzie już ostateczny kształt przepisów wpływających na efektywność poszczególnych form opodatkowania, warto będzie przeanalizować swoją sytuację – uwzględniając różnice w obliczaniu składki zdrowotnej.
Autor: Patryk Chmiel