Preferencyjne ceny w transakcjach powiązanych a obowiązki dokumentacyjne – precedensowy wyrok
Za sprawą wyroku z 12 marca 2025 r. WSA w Gliwicach dostarczył istotnych wskazówek dotyczących dokumentowania cen transferowych w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi. Sprawa dotyczyła spółki, która stosowała preferencyjne ceny sprzedaży poniżej kosztów wytworzenia, ale jednocześnie ujmowała w księgach przychód na poziomie rynkowym i opodatkowywała go zgodnie z zasadami cen rynkowych.
W wyroku o sygn. I SA/Gl 1364/24 WSA w Gliwicach uznał, że stosowanie przez spółkę cen poniżej kosztów wytworzenia nie uprawnia jej do złożenia oświadczenia o zgodności cen transferowych z warunkami rynkowymi. Sąd wskazał, że transakcje kontrolowane, których ceny odbiegają od warunków rynkowych, nie spełniają wymogów określonych w art. 11t ust. 2b ustawy o CIT.
Przepis ten odnosi się do sytuacji, w których podatnik otrzymuje świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne, a przychód zostaje wykazany zgodnie z zasadą ceny rynkowej. Sąd podkreślił, że spółka, która sama ustala ceny sprzedaży na poziomie niższym niż rynkowy, nie może powoływać się na tę regulację w celu potwierdzenia zgodności dokumentacji cen transferowych z realiami rynkowymi.
Argumentacja sądu
Sąd podkreślił, że cena ustalona poniżej kosztów wytworzenia nie może być uznana za rynkową, nawet jeśli spółka dolicza do przychodów dodatkowe kwoty w celu zbilansowania wyników finansowych. Podmioty niepowiązane nie stosują bowiem takich praktyk, a zatem nie można uznać, że transakcje realizowane przez spółkę odzwierciedlają warunki rynkowe.
WSA w Gliwicach stanął na stanowisku, że interpretacja przepisów dotyczących cen transferowych powinna uwzględniać ich cel, jakim jest zapobieganie transferowi zysków w sposób sztuczny. Sąd wskazał, że w tej sytuacji organ podatkowy miał podstawy do zakwestionowania możliwości złożenia oświadczenia o zgodności cen transferowych z warunkami rynkowymi.
Literalna a celowościowa wykładnia prawa
Warto jednak zauważyć, że podejście do wykładni przepisów przyjęte przez Sąd budzi kontrowersje. Tradycyjnie uznaje się, że prawo podatkowe powinno być wykładane w sposób literalny, a nie celowościowy. Oznacza to, że interpretacja przepisów powinna opierać się na ich jednoznacznym brzmieniu, bez wprowadzania dodatkowych założeń dotyczących intencji ustawodawcy.
Wyrok WSA w Gliiwcach potwierdza, że podatnicy muszą zwracać szczególną uwagę na to, czy stosowane przez nich ceny faktycznie odzwierciedlają warunki rynkowe. Przedsiębiorcy powinni również pamiętać, że stosowanie preferencyjnych cen wobec podmiotów powiązanych może rodzić ryzyko podatkowe, nawet jeśli w księgach rachunkowych ujmowane są korekty przychodów.
W tym przypadku Sąd odwołał się do celu regulacji, jakim jest zapobieganie transferowi zysków, co może budzić wątpliwości w kontekście zasady pewności prawa. Literalna wykładnia sugerowałaby bowiem, że jeśli podatnik wykazał przychód na poziomie rynkowym i go opodatkował, to spełnia warunki określone w art. 11t ust. 2b CIT. Tymczasem podejście przyjęte przez WSA w Gliwicach wskazuje na konieczność oceny nie tylko efektu podatkowego, ale również sposobu ustalania cen w relacjach między podmiotami powiązanymi.
Znaczenie wyroku dla podatników
Orzeczenie z 12 marca 2025 r. ma kluczowe znaczenie dla spółek dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi, zwłaszcza w kontekście sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych. Wyrok potwierdza, że podatnicy muszą zwracać szczególną uwagę na to, czy stosowane przez nich ceny faktycznie odzwierciedlają warunki rynkowe.
Przedsiębiorcy powinni również pamiętać, że stosowanie preferencyjnych cen wobec podmiotów powiązanych może rodzić ryzyko podatkowe, nawet jeśli w księgach rachunkowych ujmowane są korekty przychodów. Kluczowe jest odpowiednie uzasadnienie polityki cen transferowych oraz analiza porównawcza, która wykaże, że warunki stosowane przez spółkę mogłyby być zaakceptowane przez podmioty niepowiązane.
Podsumowanie
Wyrok WSA w Gliwicach stanowi istotny precedens dla firm stosujących preferencyjne ceny w transakcjach powiązanych. Potwierdza on, że nie każda forma korekty przychodów pozwala na uznanie, że ceny transferowe spełniają warunki rynkowe. Przedsiębiorcy powinni dokładnie analizować swoje transakcje pod kątem zgodności z regulacjami dotyczącymi cen transferowych, aby uniknąć ryzyka podatkowego.
Autor: Maciej Gierada, Lider Praktyki Cen Transferowych i Wycen