Podnajem a pełne odliczenie VAT przy mieszanym użytkowaniu. Wyrok NSA
Czy w sytuacji gdy pojazd wykorzystywany jest zarówno w działalności gospodarczej, jak i prywatnie, podatnik może zachować prawo do pełnego odliczenia VAT, jeśli częściowo wynajmie auto innym podmiotom? Spór w tym zakresie, który trwał od 2021 r., właśnie rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny.
Ratunkiem oddanie w odpłatne używanie?
Sprawę zainicjowała spółka, która użytkowała samochód osobowy na podstawie leasingu operacyjnego. Pojazd był wykorzystywany w sposób mieszany – na potrzeby działalności i prywatnie. Spółka nie zgłosiła auta na druku VAT-26, nie prowadziła ewidencji przebiegu ani nie wdrożyła regulaminu jego użytkowania, dlatego odliczała 50% VAT od rat leasingowych.
Spółka zawarła jednak umowy podnajmu pojazdu ze spółkami powiązanymi. W złożonym wniosku o interpretację argumentowała, że skoro 60% czasu użytkowania auta przypada na odpłatne przekazanie go innym podmiotom, powinna mieć prawo do pełnego odliczenia VAT w tym zakresie, powołując się na art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT.
Co na to organy?
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się z takim stanowiskiem. Uznał, że skoro pojazd jest wykorzystywany również do celów prywatnych, zastosowanie ma ograniczenie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, co oznacza, że odliczeniu podlegać będzie jedynie 50% podatku. Takie samo stanowisko zajął WSA w Gliwicach (sygn. I SA/Gl 1303/21).
Co zaś wskazał NSA? Utrzymał to orzeczenie, w uzasadnieniu wskazując, że art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT, na który powoływała się spółka, twierdząc, że przysługuje jej prawo do pełnego odliczenia VAT, dotyczy pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do celów w nim wskazanych, czyli wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.
Wyrok NSA przesądza, że mieszany sposób użytkowania samochodu, także w przypadku częściowego podnajmu, wyklucza prawo do pełnego odliczenia VAT. Dla celów zastosowania art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT nie wystarczy, że odpłatne używanie stanowi część aktywności związanej z pojazdem – musi to być jego jedyne przeznaczenie.
W konsekwencji zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji (a tym samym możliwość pełnego odliczenia VAT) ma zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy pojazd nie jest wykorzystywany do żadnych innych celów, choćby przejściowo.
Co dalej?
Wyrok NSA przesądza, że mieszany sposób użytkowania samochodu, także w przypadku częściowego podnajmu, wyklucza prawo do pełnego odliczenia VAT. Dla celów zastosowania art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT nie wystarczy, że odpłatne używanie stanowi część aktywności związanej z pojazdem – musi to być jego jedyne przeznaczenie.
Podatnicy zainteresowani pełnym odliczeniem VAT od pojazdów powinni zadbać o spełnienie formalnych wymogów: zgłoszenie VAT-26, prowadzenie ewidencji przebiegu oraz dokumentację potwierdzającą wyłączność użytkowania pojazdu na potrzeby działalności gospodarczej.
Podnajem bez korzyści również w PIT i CIT
Na marginesie warto również dodać, że dalszy podnajem leasingowanego samochodu nie umożliwi również niestosowania limitu wynikającego z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT (analogicznie art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT), zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodu zaliczyć można tylko taką część opłat leasingowych, jaka wynika z proporcji wartości pojazdu do kwoty 150 000 zł (225 000 zł w przypadku samochodów elektrycznych i wodorowych).
Sądy interpretują obowiązujące regulacje w ten sposób, że ograniczenie dotyczy każdego podatnika korzystającego z leasingu operacyjnego, niezależnie od tego, czy wykorzystuje pojazdy na własne potrzeby, czy udostępnia je innym podmiotom, o czym świadczy m.in. niedawny wyrok WSA w Gdańsku, który opisywaliśmy w artykule „Limit 150 000 zł – czy dotyczy także firm wynajmujących samochody?”.
Autor: Robert Pytlak
Materiały dodatkowe: