Korekta wynikająca z wcześniejszego rozwiązanie umowy leasingu finansowego. Co z odszkodowaniem?
Nie budzi żadnych wątpliwości to, że w przypadku wygaśnięcia bądź przedterminowego rozwiązania umowy leasingu finansowego możliwe jest obniżenie podstawy opodatkowania poprzez dokonanie korekty faktury dokumentującej leasing finansowy o wartość zwróconego przedmiotu umowy – potwierdził to NSA w wyroku z 5 marca 2025 r. Orzeczenie nie odnosi się jednak do kwestii budzącej największe wątpliwości, a więc wpływu odszkodowania uzyskanego przez firmę leasingową (od korzystającego lub ubezpieczyciela) na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy.
NSA rozpatrywał skargę kasacyjną wniesioną przez Dyrektora KIS na wyrok WSA w Łodzi. Spór pomiędzy organem podatkowym a podatnikiem nie dotyczył samego prawa do dokonania korekty „in minus” faktury dokumentującej umowę leasingu finansowego, lecz tego, o jakie elementy podstawa opodatkowania z takiej faktury może zostać obniżona. Podatnik (spółka leasingowa) we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, że jego zdaniem w przypadku szkody całkowitej (utraty przedmiotu leasingu) albo rozwiązania umowy z winy korzystającego i zwrotu przedmiotu leasingu finansującemu może on pomniejszyć podstawę opodatkowania o sumę opłat leasingowych należnych do dnia poprzedzającego rozwiązanie umowy leasingu:
- powiększoną o kwotę dyskonta (czyli o odsetkową część opłat leasingowych ustaloną stosownie do faktycznego okresu trwania umowy leasingu), oraz
- pomniejszoną o kwotę otrzymanego odszkodowania (w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży) lub o wartość zwróconego przedmiotu leasingu (w razie sprzedaży lub ponownego oddania w leasing przedmiotu odebranego dotychczasowemu korzystającemu, względnie pozostałości po przedmiocie leasingu).
Z takim stanowiskiem nie zgodził się Dyrektor KIS, który uznał, że jeśli kwota zdyskontowanych rat leasingowych jest efektywnie pomniejszana o wartość wynikającą ze sprzedaży przedmiotu leasingu (bądź otrzymane od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży), to finansujący nie jest uprawniony do korekty podstawy opodatkowania. Dyrektor KIS uznał, że na obniżenie podstawy opodatkowania nie mogą również wpłynąć kwoty uzyskane z tytułu sprzedaży lub ponownego leasingu odebranego korzystającemu przedmiotu leasingu lub pozostałości po przedmiocie leasingu, ponieważ są to okoliczności niezwiązane z pierwotnie zawartą umową i powstałe dopiero po wygaśnięciu bądź przedterminowym rozwiązaniu konkretnej umowy leasingu finansowego. Tym samym kwoty te nie stanowią kwoty należnej z tytułu dokonania dostaw pomiędzy finansującym a korzystającym.
Na co zwrócił uwagę NSA?
Z taką wykładnią nie zgodził się jednak WSA w Łodzi, który uchylił interpretację Dyrektora KIS, wskazując, że zakres kwot, o które finansujący jest uprawniony skorygować podstawę opodatkowania, obejmuje nie tylko nienależne już odsetki, ale także wartość ewentualnie zwróconego finansującemu przedmiotu leasingu (pomijając niestety kwestię wpływu odszkodowania otrzymanego przez finansującego w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży przedmiotu leasingu na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy).
Z jednej strony wyrok jest pozytywny, ponieważ NSA po raz kolejny potwierdził możliwość dokonania korekty „in minus” faktury dokumentującej leasing finansowy o wartość odzyskanego przez finansującego przedmiotu leasingu. Sąd nie odniósł się jednak merytorycznie do kwestii wpływu uzyskanych przez finansującego odszkodowań związanych z umową leasingu – od ubezpieczyciela bądź od korzystającego.
Dyrektor KIS próbował bronić swojego stanowiska, wnosząc skargę kasacyjną, jednakże NSA podzielił stanowisko podatnika. W uzasadnieniu ustnym Sąd wskazał, że w jego ocenie nie ma żadnych wątpliwości co do dopuszczalności korekty „in minus” o wartość zwróconego przedmiotu leasingu i o uzyskaną przez finansującego cenę sprzedaży tego przedmiotu (a nie o wartość na moment jego zwrotu na rzecz finansującego).
Dużo więcej uwagi Sąd poświęcił natomiast kwestii wpływu otrzymanego przez finansującego odszkodowania na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy. Przede wszystkim NSA oddzielił odszkodowanie uzyskane od ubezpieczyciela w przypadku szkody całkowitej lub utraty przedmiotu leasingu (w następstwie kradzieży) od odszkodowania, które finansujący otrzymuje od korzystającego z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy leasingu z winy korzystającego (najczęściej z powodu nieuregulowania wymagalnych należności z umowy leasingu). NSA stwierdził, że uzasadnienie wyroku WSA w Łodzi jest niefortunne, a pominięcie kwestii wpływu odszkodowania na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy może przesądzać o tym, że WSA w Łodzi wykluczył możliwość korekty podstawy opodatkowania o odszkodowanie, które otrzymuje finansujący, nie dokonując rozróżnienia tych dwóch rodzajów odszkodowań. Jednak z uwagi na to, że powyższa kwestia nie była przedmiotem skargi kasacyjnej, NSA wskazał, że nie mógł rozstrzygnąć w swoim wyroku tego, jaki wpływ na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy ma odszkodowanie uzyskane przez finansującego , czy to od korzystającego, czy od ubezpieczyciela.
Najważniejsze pytanie bez odpowiedzi
Opisywany wyrok budzi mieszane odczucia. Z jednej strony jest pozytywny z perspektywy finansujących, bowiem po raz kolejny NSA potwierdził możliwość dokonania korekty „in minus” faktury dokumentującej leasing finansowy o wartość odzyskanego przez finansującego przedmiotu leasingu. Z drugiej jednak strony Sąd nie rozpoznał merytorycznie kwestii wpływu uzyskanych przez finansującego odszkodowań związanych z umową leasingu, czy to od ubezpieczyciela (w przypadku szkody całkowitej lub kradzieży przedmiotu leasingu), czy od korzystającego (za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu).
Niestety to ta druga kwestia budzi o wiele większe wątpliwości interpretacyjne, a – jak wskazałem powyżej – NSA odmówił wydania rozstrzygnięcia w tym zakresie, powołując się na związanie skargą kasacyjną, którą wniósł jedynie Dyrektor KIS. Takiej skargi na wyrok WSA w Łodzi nie wniosła ze swojej strony spółka leasingowa i nie zakwestionowała rozstrzygnięcia WSA w Łodzi w zakresie dotyczącym wpływu uzyskanego przez nią odszkodowania na podstawę opodatkowania na fakturze dokumentującej leasing finansowy. Zagadnienie powyższe pozostaje zatem nierozstrzygnięte i pozostaje nam czekać na kolejny wyrok sądu administracyjnego, który odniesie się wprost merytorycznie do zagadnienia wpływu odszkodowania na podstawę opodatkowania przy leasingu finansowym.
