Dodatkowe oznaczenia na fakturach ustrukturyzowanych – dla jakich transakcji?

Dodatkowe oznaczenia na fakturach ustrukturyzowanych – dla jakich transakcji?

Do wprowadzenia obligatoryjnego KSeF pozostało coraz mniej czasu, a nadal wiele kwestii związanych z działaniem tego Systemu budzi wątpliwości. Najważniejszym dokumentem, który opublikowało dotychczas Ministerstwo Finansów, pozostaje broszura informacyjna do schemy FA(2), która odnosi się m.in. do kwestii stosowania dodatkowych oznaczeń na fakturze ustrukturyzowanej. Jednak Rzecznik MŚP apeluje do Ministra Finansów o rozłożenie w czasie wejścia w życie przepisów o KSeF, motywując to m.in. doświadczeniami przedsiębiorców, którzy obecnie korzystają z dobrowolnej wersji Systemu.

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Ministerstwa Finansów, jesienią miała zostać przeprowadzona szeroko zakrojona akcja informacyjna dotycząca obligatoryjnego KSeF, który ma zacząć obowiązywać 1 lipca 2024 r. Ministerstwo zapowiadało wydanie wyjaśnień/objaśnień m.in. w zakresie identyfikacji konsumentów oraz kwestii technicznych dotyczących oprogramowania interfejsowego. Choć 21 grudnia kalendarzowa jesień oficjalnie się zakończyła, to zapowiadane działania informacyjne objęły wyłącznie cotygodniowe webinary prowadzone m.in. dla mikroprzedsiębiorców oraz broszurę informacyjną do schemy FA(2).

Stosowanie dodatkowych oznaczeń na fakturze ustrukturyzowanej

Struktura FA(2) oprócz podstawowych elementów tj. danych podmiotów będących stronami transakcji, czy też informacji w zakresie przedmiotu dostawy/usługi, zawiera również inne oznaczenia, których obowiązek stosowania będzie wynikał przede wszystkim z rodzaju i charakteru transakcji, z jaką mamy do czynienia w danym przypadku. Takim elementem faktury ustrukturyzowanej jest m.in. element Adnotacje dla Fa.

Zgodnie z broszurą informacyjną resortu finansów do schemy FA(2) element ten odnosi się do adnotacji na fakturze wynikających ze specyfiki danej transakcji (np. odwrotne obciążenie, samofakturowanie, podstawa prawna zastosowanego zwolnienia itp.).

  • Adnotacja „metoda kasowa” (P_16) – dotyczy dostaw towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty (art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT), m.in. wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu, usług udzielania kredytów i pożyczek lub ubezpieczeniowych zwolnionych z VAT oraz w przypadku małych podatników (art. 21 ust. 1 ustawy o VAT).
  • Adnotacja „samofakturowanie” (P_17) – dotyczy faktur, które wystawiane są przez nabywcę.
  • Adnotacja „odwrotne obciążenie” (P_18) – dotyczy faktur dokumentujących m.in. eksport usług, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi (reverse chargé).
  • Adnotacja „mechanizm podzielonej płatności” (P_18A) – dotyczy faktur, do których zastosowanie ma obligatoryjny split payment (art. 108a ustawy o VAT).
  • Zwolnienie – dotyczy przypadków, gdy faktury sprzedaży dotyczą sprzedaży zwolnionej podmiotowo (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT) lub przedmiotowo (art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).
  • NoweSrodkiTransportu – dotyczy przypadków, w których faktura dokumentuje wewnątrzwspólnotową dostawę nowych środków transportu oraz odnosi się do szczegółowych danych tych nowych środków transportu (m.in. marka, kolor, rok produkcji).
  • Adnotacja „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135-138 ustawy o ptu” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 141 dyrektywy 2006/112/WE” (P_23) – dotyczy faktur wystawianych w procedurze uproszczonej przez drugiego w kolejności podatnika (art. 135 ust. 1 pkt 4 lit. b i c oraz ust. 2 – wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne), zawierających adnotację: „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135–138 ustawy o ptu” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 141 dyrektywy 2006/112/WE” i stwierdzenie, że podatek z tytułu dokonanej dostawy zostanie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej (art. 136 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).
  • PMarzy – dotyczy faktur, które dokumentują dostawę lub świadczenie usług w którejkolwiek z procedur „VAT marża”.

Konieczność umieszczenia oznaczeń na fakturze wynika z art. 106e ustawy o VAT, który wskazuje na niezbędne elementy faktury. Przepisy ustawy o VAT, w szczególności te w zakresie wprowadzającym KSeF, co do zasady nie przewidują jednak sankcji za brak umieszczenia na fakturach dodatkowych oznaczeń dotyczących typu transakcji (wyjątek stanowią faktury, które powinny zostać opłacone w mechanizmie podzielonej płatności).

Jeśli zatem charakter transakcji będzie wskazywał, że w odniesieniu do niej zastosowanie będzie mieć, którekolwiek z ww. oznaczeń, wystawca faktury ustrukturyzowanej będzie musiał wskazać właściwe oznaczenie na tej fakturze oraz wypełnić dodatkowe pola. Np. w odniesieniu do nowych środków transportu należy wskazać dodatkowe dane identyfikujące pojazd tj. markę, nr VIN, przebieg, kolor, nr rejestracyjny, rok produkcji itp.

Konsekwencje braku oznaczeń

Broszura informacyjna sama w sobie nie jest dokumentem, na podstawie którego mógłby być egzekwowany obowiązek stosowania powyższych oznaczeń przez podatników. Choć mają one charakter fakultatywny, to nie mogą zostać pominięte, bowiem konieczność ich umieszczenia na fakturze wynika nie tyle z broszury informacyjnej, co z samych przepisów, które wskazują na niezbędne elementy faktury (katalogu elementów faktury wymienionych w art. 106e ustawy o VAT).

Przepisy ustawy o VAT, w szczególności te w zakresie wprowadzającym KSeF, nie przewidują co do zasady sankcji za brak umieszczenia na fakturach dodatkowych oznaczeń dotyczących typu transakcji. Jedyną negatywną konsekwencją, która została przewidziana, jest sankcja w zakresie mechanizmu podzielonej płatności. Zgodnie z art. 106e ust. 11 ustawy o VAT, jeśli faktura powinna posiadać takie oznaczenia, a mimo to nie zawiera ich, wobec wystawcy zastosowana może zostać sankcja w wysokości 30% kwoty VAT przypadającej na dostawę towarów/świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Oczywiście nie znajdzie ona zastosowania, jeżeli pomimo braku adnotacji na fakturze, nabywca uiścił zobowiązanie podzieloną płatnością (art. 106e ust. 12 ustawy o VAT).

Inaczej kwestia sankcji wygląda na gruncie KKS, bowiem brak zastosowania się do obowiązku oznaczenia faktury może spowodować, że organy podatkowe uznają taką fakturę za wystawioną w sposób wadliwy (niezgodnie z przepisami prawa), co może stanowić czyn zabroniony. Z tego powodu podatnicy powinni analizować zawierane przez siebie rodzaje transakcji w kontekście obowiązku umieszczania na fakturach ustrukturyzowanych odpowiednich oznaczeń.

Harmonogram będzie inny?

Choć harmonogram obejmowania podatników obowiązkiem korzystania z KSeF jest już znany od dłuższego czasu i wynika on z uchwalonej nowelizacji ustawy o VAT, nadal nie jest przesądzone, że nie ulegnie on zmianie. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zaapelował bowiem w liście do Ministra Finansów, by od 1 lipca 2024 r. obligatoryjnym e-fakturowaniem objąć wyłącznie duże podmioty, średnie od 1 stycznia 2025 r., małych podatników od 1 lipca 2025 r., a mikroprzedsiębiorców od 1 stycznia 2026 r.

Rozwiązanie proponowane przez Rzecznika MŚP jest analogiczne jak w przypadku obowiązku wysyłania JPK_VAT, który od 1 lipca 2016 r. dotyczył wyłącznie dużych podatników, a następnie sukcesywnie kolejne grupy podatników.