Rewolucja w podatku od spadków i darowizn już od 1 lipca 2023 r.

Jeśli nabywcą spadku lub darowizny (zawartej w formie innej niż akt notarialny) jest więcej niż jedna osoba i przypadający na nią udział przekracza limit kwoty wolnej od podatku – każda z tych osób jest zobowiązana złożyć swój własny formularz SD-Z2 w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy.

Przedawnienie po 3 latach

Niezłożenie formularza lub złożenie go z przekroczeniem wynoszącego 6 miesięcy terminu skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku na zasadach określonych dla I grupy podatkowej. Oznacza to, że nabywca rzeczy lub praw majątkowych w takim wypadku zapłaci podatek od wartości nabywanego majątku od podstawy pomniejszonej jedynie o kwotę wolną od podatku.

Podatek do zapłaty wymierzany jest na podstawie decyzji naczelnika urzędu skarbowego ustalającej zobowiązanie podatkowe. Na jej wydanie organ ma 3 lata od końca roku, w którym doszło do powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli w tym okresie decyzja nie zostanie wydana, zobowiązanie podatkowe przedawnia się. Jeśli natomiast decyzja zostanie wydana przed upływem tego terminu – termin przedawnienia zobowiązania podatkowego ulega wydłużeniu i następuje po upływie 5 lat od końca roku, w którym doszło do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn.

Nie dotyczy to przypadków, w których spadkobierca lub obdarowany dowiedział się o nabyciu spadku lub darowizny po upływie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. Wówczas termin 6 miesięcy na złożenie formularza SD-Z2 biegnie od momentu powzięcia przez podatnika informacji o nabyciu spadku lub darowizny. Złożenie formularza w tym terminie pozwoli podatnikowi na skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania całej wartości nabytego majątku. W tym celu konieczne będzie jednak uprawdopodobnienie faktu, że podatnik dowiedział się o nabyciu majątku w późniejszym terminie.

Kto zapłaci za rzeczoznawcę?

Formularz SD-Z2 zawierający zgłoszenie nabycia własności rzeczy i praw majątkowych można zgłosić naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego elektronicznie w usłudze e-Deklaracje, albo w formie papierowej bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub listem poleconym wysłanym za pośrednictwem operatora pocztowego.

W składanym formularzu SD-Z2 podatnik określa wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Może się zdarzyć, że naczelnik urzędu skarbowego uzna, że podana wartość nie odpowiada wycenie rynkowej. Nie dotyczy to kwot pieniężnych, ale potencjalna rozbieżność w ocenie może odnosić się do wartości nabytych rzeczy (np. nieruchomości). Taka sytuacja może również wystąpić w przypadku, w którym osoba składająca formularz w ogóle nie wskaże wartości nabywanego majątku. Naczelnik urzędu skarbowego wystosuje wówczas do podatnika wezwanie do wskazania tej wartości, wyznaczając mu na to termin 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Organ w wezwaniu poda obliczoną przez siebie wstępnie wartość rzeczy i praw majątkowych. Jeśli nabywca nie odpowie na wezwanie lub poda wartość nierynkową, naczelnik urzędu skarbowego będzie miał prawo określić ją na podstawie opinii biegłego rzeczoznawcy. Podatnik z kolei będzie uprawniony do przedstawienia własnej wyceny sporządzonej przez rzeczoznawcę, któremu zleci on jej dokonanie. Jeśli wycena dokonana przez biegłego powołanego przez organ będzie różniła się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, podatnik będzie zobowiązany do pokrycia kosztów opinii biegłego rzeczoznawcy wynajętego przez organ.

Brak podatku „od nieszczęścia”

Przy okazji omawiania noweli do upsd należy wskazać, że z obrotu prawnego zniknęło widmo wprowadzenia podatku od tzw. zbiórek internetowych. 1 czerwca 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 26 maja 2023 r., która w ramach zmian wynikających z pakietu Slim VAT 3, uchyliła poprzednio uchwalone przepisy przewidujące opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn tzw. zrzutek.

Przepisy te zostały uprzednio wprowadzone ustawą deregulacyjną z 26 stycznia 2023 r. i miały wejść w życie 1 lipca 2023 r. Od samego początku budziły jednak szereg kontrowersji. Próba opodatkowania tzw. zrzutek internetowych nazywana była wręcz „podatkiem od nieszczęścia”. Zrzutki internetowe od lat są bowiem powszechnie wykorzystywanym narzędziem do zbierania funduszy przeznaczanych na leczenie osób cierpiących na poważne schorzenia lub w ogóle na pomoc dla pokrzywdzonych przez los osób znajdujących się w potrzebie. Pieniądze zbierane w ten sposób nierzadko są dla takich osób ostatnią deską ratunku pozwalającą im sfinansować drogą operację czy terapię. Środki pomocowe zbierane tą drogą liczone są w miliardach złotych. W samym tylko 2022 r. zebrano tym kanałem ponad 1,1 mld zł.

W tym zakresie rząd spełnił swoją obietnicę z początku tego roku. Po uchwaleniu przez Sejm ustawy deregulacyjnej Premier Mateusz Morawiecki zapewnił, że podlegające mu Ministerstwo Finansów opracuje nowelizację dopiero co uchwalonej ustawy tak, by zawarte w niej drakońskie przepisy przewidujące opodatkowanie zrzutek internetowych nie zdążyły wejść w życie 1 lipca 2023 r. I tak faktycznie się stało.