Sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu a zamknięcie działalności
Jak wynika z najnowszego stanowiska organów podatkowych, kluczową kwestią z perspektywy opodatkowania PIT sprzedaży przedmiotu wykupionego z leasingu jest data jego nabycia przez korzystającego. Jeśli nastąpiło to po 31 grudnia 2021 r., u podatnika wystąpi przychód z działalności gospodarczej, który spowoduje konieczność zapłaty podatku, nawet jeśli w międzyczasie działalność zostanie zamknięta. W takiej sytuacji nie trzeba będzie natomiast płacić składki zdrowotnej.
Od 1 stycznia 2022 r. obowiązują nowe regulacje dotyczące zasad opodatkowania wykupu przedmiotów leasingu i ich sprzedaży przez korzystających. Zmiany te, będące częścią rewolucyjnych zmian w podatkach dochodowych w ramach Polskiego Ładu, w istotny sposób wpłynęły na sytuację podatkową korzystających, którzy zakończyli umowy leasingu i nabyli własność przedmiotów leasingu od korzystających.
Co zmienił Polski Ład?
Przypomnijmy, że do 31 grudnia 2021 r. korzystający będący podatnikiem PIT, który wykupił przedmiot umowy leasingu od finansującego i nie ujął go jako majątku firmowego (nie ujawnił w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych), a traktował jako majątek osobisty, i dokonał odsprzedaży po upływie 6 miesięcy od jego nabycia od finansującego, nie podlegał z tego tytułu opodatkowaniu PIT. Taka sprzedaż nie była bowiem przedmiotem opodatkowania tym podatkiem. Zaznaczyć również należy, że na mocy przepisów przejściowych zasady powyższe mają zastosowanie do wszystkich przedmiotów leasingu, które zostały wykupione od finansujących przed 1 stycznia 2022 r.
Obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. regulacje wprowadziły zasadę, zgodnie z którą sprzedaż przedmiotu leasingu przez podatnika podatku PIT, wykupionego od finansującego po 31 grudnia 2021 r., stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej korzystającego. Dodatkowo, jeżeli ten przedmiot leasingu zostanie wycofany z działalności gospodarczej, to środki uzyskane z jego sprzedaży stanowić będą przychód korzystającego i podatnik będzie zobowiązany do zapłaty PIT, jeżeli zbycie jego własności nastąpi przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do wskazanego powyżej wycofania.
Co po zamknięciu działalności?
Wątpliwości podatników dotyczące wystąpienia podatku może jednak budzić sytuacja, gdy przedmiot poleasingowy zostanie sprzedany po zamknięciu działalności gospodarczej. Znajduje to odzwierciedlenie w składanych wnioskach o interpretacje indywidualne. W jednym z nich podatnik wskazał, że w czerwcu 2018 r. zawarł (jako korzystający) umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem był samochód osobowy. Raty leasingowe były przez niego ujmowane jako koszty uzyskania przychodu do sierpnia 2021 r., bo w tym właśnie miesiącu ów podatnik zamknął działalność gospodarczą. Jednocześnie umowa leasingu nie została skrócona i zakończyła się dopiero w maju 2022 r. wykupem przedmiotu leasingu przez korzystającego jako osobę prywatną (zgodnie ze stanem faktycznym), który zamierza je odsprzedać we wrześniu 2022 r. Składając wniosek, podatnik chciał uzyskać odpowiedź na pytanie, czy od dokonanej odsprzedaży będzie zobowiązany do zapłaty podatku PIT. Jego zdaniem planowana przez niego sprzedaż wykupionego przedmiotu leasingu nie będzie przychodem z działalności gospodarczej, bo zamknął on działalność gospodarczą w sierpniu 2021 r., i nawet jeżeli odsprzeda wykupiony przedmiot przed upływem 6 miesięcy od wykupu, to nie będzie ona miała żadnego wpływu na działalność gospodarczą, bo ta została już przecież zakończona. Jednocześnie zajął stanowisko, że uzyskana przez niego cena sprzedaży z tytułu odsprzedaży nie będzie opodatkowana PIT, bo od 1 września 2021 r. (a więc od miesiąca, w którym zamknął prowadzoną przez siebie działalność), nie kwalifikował rat leasingowych jako koszty uzyskania przychodu, wycofał pojazd z działalności gospodarczej, więc w jego sytuacji zastosowanie znajdą regulacje obowiązujące do końca 2021 r.
Korzystający, który dokonuje odsprzedaży przedmiotu leasingu wykupionego po 31 grudnia 2022 r., osiąga przychód z działalności gospodarczej. Przychodem tym jest cena sprzedaży, zaś kosztem – wydatek na nabycie, czyli kwota wykupu z leasingu. Zakładając, że były przedsiębiorca sprzedał auto za 40 tys. zł, a kupił za 20 tys. zł, to jego dochód wyniesie 20 tys. zł. Jeśli przedsiębiorca rozliczał się według skali, musi wykazać go w zeznaniu PIT-36 i doliczyć do innych, bieżących dochodów, np. z etatu.
Decyduje data wykupu
Wydając interpretację indywidualną 20 lipca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.535.2022.2.MJ), Dyrektor KIS uznał przedstawione powyżej stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał on przede wszystkim na to, że jedyną kwestią determinującą zastosowanie nowych lub starych zasad sprzedaży przedmiotów poleasingowych po ich wykupie, jest data nabycia ich własności przez korzystającego. Przepisy przejściowe do Polskiego Ładu wprowadziły zasadę, zgodnie z którą jedynie wykup przedmiotu leasingu przed 1 stycznia 2022 r. pozwala na stosowanie do jego zbycia poprzednich regulacji, skutkujących brakiem obowiązku zapłaty PIT od ich dalszej odsprzedaży, jeżeli przedmioty te zostały wycofane z działalności gospodarczej, a owa odsprzedaż miała miejsce po upływie 6 miesięcy od ich wykupu.
W stanie faktycznym będącym przedmiotem interpretacji wykup miał miejsce w maju 2022 r., zatem podlega regulacjom obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. Organ podatkowy argumentując swoje stanowisko wskazał, że: „skoro przedmiotowy samochód osobowy był wykorzystywany (…) na podstawie umowy leasingu operacyjnego, natomiast wykup tego samochodu z leasingu nastąpił w maju 2022 r., zaś jego sprzedaż ma być dokonana we wrześniu 2022 r. tj. przed upływem 6 lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód ten został wycofany z działalności gospodarczej, to przychód uzyskany z tej sprzedaży będzie stanowił przychód z działalności gospodarczej, który podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie z formą opodatkowania działalności gospodarczej”.
Fakt zamknięcia działalności gospodarczej przez korzystającego nie ma żadnego znaczenia w kontekście oceny prawnej dokonanej przez Dyrektora KIS, który wskazał, że zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2022 r. regulacjami, przychodem z działalności gospodarczej podatnika/korzystającego są również przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy leasingu, nawet jeżeli przed zbyciem (oczywiście po uprzednim wykupie w wykonaniu umowy leasingu) zostały wycofane przez korzystającego z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat. Ponieważ wnioskodawca wykorzystywał auto w swojej firmie, nie może więc rozliczyć jego sprzedaży tak jak transakcji prywatnej (czyli po pół roku bez podatku). Musi wykazać przychód z działalności, chociaż już ją zlikwidował.
Jak rozliczyć przychód ze sprzedaży?
Zgodnie z argumentacją przytoczoną powyżej korzystający, który dokonuje odsprzedaży wykupionego po 31 grudnia 2021 r. przez siebie przedmiotu leasingu, osiąga przychód z działalności gospodarczej. Przychodem tym jest cena sprzedaży, zaś kosztem – wydatek na nabycie, czyli kwota wykupu z leasingu. Zakładając, że były przedsiębiorca sprzedał auto za 40 tys. zł, a kupił za 20 tys. zł, to jego dochód wyniesie 20 tys. zł. Jeśli przedsiębiorca rozliczał się według skali, musi wykazać go w zeznaniu PIT-36 i doliczyć do innych, bieżących dochodów, np. z etatu. W zależności od wysokości zsumowanego dochodu podatek wyniesie 12 albo 32 proc. Jeśli przedsiębiorca rozliczał się na zasadach podatku liniowego, składa PIT-36L. Podatek wyniesie wówczas 19 proc. Co równie istotne, od dochodu ze sprzedaży wykupionego z leasingu przedmiotu nie trzeba zapłacić składki zdrowotnej, pomimo tego, że zgodnie z Polskim Ładem jest ona kalkulowana właśnie w oparciu o dochód. Składkę zdrowotną muszą płacić osoby prowadzące działalność gospodarczą, a obowiązek ten nie występuje już po jej zamknięciu. Sprzedaż środków trwałych wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej (lub wykupionych przedmiotów leasingu po zakończeniu tych umów) po zamknięciu działalności gospodarczej nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej, pomimo że przychód z tego tytułu musi być wykazany dla celów podatkowych. Konieczność zapłaty składki zdrowotnej po zamknięciu działalności pojawiłaby się tylko wtedy, gdy sprzedaż przedmiotów poleasingowych nastąpiłaby w miesiącu likwidacji firmy.
Kiedy opodatkowanie PIT nie wystąpi?
Opisane powyżej i obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. regulacje w zakresie opodatkowania PIT odsprzedaży wykupionych przedmiotów leasingu skłoniły podatników do podjęcia prób uniknięcia konieczności zapłaty podatku. Powszechną praktyką stało się obdarowywanie wykupionym przedmiotem leasingu osoby najbliższej (z tzw. „zerowej grupy podatkowej” w podatku od spadków i darowizn, czyli małżonków, dzieci, wnuków i dalszych zstępnych, rodziców, dziadków i dalszych wstępnych, rodzeństwa, pasierbów, ojczymów czy też macoch). Taki obdarowany po upływie 6 miesięcy może sprzedać przedmiot darowizny bez PIT, a sama darowizna jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Oczywiście pod warunkiem, że sama darowizna będzie faktem, a nie fikcją.
